De keerzijde van de straat (nav strapped and strong)

credits faqmaster - 11.9.09

Toen Strapped and Strong uitkwam, een filmdocu die een kijkje geeft in de blauwe Crips keuken in Den Haag, was ik lichtelijk geschokt omdat ik in tegenstelling tot vele anderen, niet geschokt was over de rauwe beelden.
Wat overigens niet wil zeggen dat ik het niet dieptriest en verschrikkelijk vind dat het bestaat.
Het verbaast mij keer op keer hoeveel mensen werkelijk geen flauw benul hebben dat dit verschijnsel al lang vaste voet aan de Nederlandse grond heeft. Ik vond het een realistische docu, waar ik jammergenoeg toch een belangrijk stuk van de harde realiteit in mistte.
Strapped and Strong is uniek omdat nooit eerder zoiets werd vertoond. Tegelijk is het gang-gegeven niets nieuws: denk aan hooligans, Hells Angels, Nederlandse Bloods en ontelbare kleine groeperingen uit volkswijken, zoals de vroegere Amsterdamse Kinkerbende waar de latere Heineken ontvoerders (o.a. Meneer Holleeder) deel van uitmaakte. Ze hebben een aantal dingen met elkaar gemeen: de eenheid die zij vormen, een extreem vergaande loyaliteit jegens elkaar, een zeer gestructureerde hiërarchie, een ijzeren discipline als het gaat om het handhaven van hun eigen wetten en regels en last but not least, een nogal variabel inkomen wat zelden alleen maar wordt verdient met een ‘normale’ baan.
In Strapped and strong wordt de rauwe, harde realiteit van het straatleven geschetst. De drugs zijn echt, de met bloed besmeurde vloer is echt.
Een aantal Crip leden die in de docu vol passie aan het woord zijn, zwijgen nu, omdat ze inmiddels vermoord zijn. En in tegenstelling tot wat je ziet in televisie series en films, zijn ze echt, heel erg dood.
Ik vind het goed dat dit getoond wordt, niet omdat ik een land wil hebben wat door rags wordt gekleurd, maar omdat dit een groeiend probleem is en omdat ik oprecht hoop dat het bepaalde jongeren weerhoudt om de onomkeerbare stap te nemen door zich aan te sluiten bij gangs. En juist dat stukje mistte ik een beetje in Strapped and Strong, overigens net als talloze andere keren wanneer over dit onderwerp werd gepraat.
Zo zien we leider Key Low met een enorm pak geld lachend in beeld, maar blijft de andere kant van deze ‘deathstyle’ naar mijn mening onvoldoende belicht, namelijk dat deze manier van leven mede wordt gekenmerkt door ‘easy come, easy go’. En juist dat stukje is de valkuil waar veel jongeren niet bij stil staan als ze in die levensstijl glijden.
Het beeld van pakken met geld, schijt aan de gevestigde orde en de ultieme vrijheid heeft een donkere keerzijde wat te vaak veel te weinig wordt getoond. Inderdaad, je kan pakken met geld hebben op woensdag, maar een paar weken of zelfs dagen later, kun je helemaal broke zijn en zelfs geen geld hebben om wat te eten te kopen.
Soms omdat je als een gek het geld hebt uitgegeven aan bullshit, soms omdat er door omstandigheden een boete moet worden betaald aan iemand.
Soms omdat jij de tussenpersoon was van twee partijen en jij aansprakelijk wordt gesteld omdat de ene partij er vandoor is gegaan met de handelswaar en jij dus schade moet vergoeden. Een WA verzekering voor dit soort bedrijfsongevallen is er niet.
Inderdaad, je hebt niet de plicht je elke ochtend om half 9 te moeten melden bij de baas. Je hebt wel de plicht om 24 uur per dag, 7 dagen in de week, 365 dagen per jaar, jaar in, jaar uit, beschikbaar te zijn: deze manier van leven heeft namelijk geen kantoor werktijden.
En inderdaad, je hebt de vrijheid die jouw brave buurman niet heeft.
Je bent slechts een gevangene van je eigen levensstijl; altijd op je hoede moeten zijn voor de overheid/politie/justitie, voor concurrenten, en zelfs – of juist- de mensen waar je dagelijks mee verkeert (niet voor niets zijn de wetten en regels van gangs zo strak en kom je er niet zo makkelijk in).
In tegenstelling tot diezelfde brave buurman, kun je nooit je recht halen op een normale manier. Aangifte is eenvoudigweg uitgesloten, ongeacht het delict waar je slachtoffer van bent. Pensioen opbouw is niet opgenomen in deze levensstijl en ook de ziektewet komt niet voor in het straat systeem.
Hoogstens (en dat is in het gunstigste geval) dragen je vrienden een stukje financieel zorg voor je gezin als je vast komt te zitten of vermoord bent.

Maar als je het allemaal zo zwaar is, als je ziet dat dit niet opschiet, dan stap je er toch gewoon uit!?

Dit zijn uitspraken van mensen die werkelijk denken dat dit net zo eenvoudig is als het wisselen van een baantje.
Behalve dat deze levensstijl voor velen van kinds af aan hun wereld al was (check vorige blog) en dus ‘normaal’, is het echt niet zo eenvoudig om met een strafblad aan een baan te komen. Tel daar bovenop dat velen geen school hebben afgemaakt en dus in banen belanden waar je kan ‘groeien’ tot 8 euro netto per uur, waar je ooit ‘werk’ had waarbij je het honderdvoudige kon maken na een klus. Deze way of living, of zoals in de docu treffend verwoord ‘deathstyle’, heeft een aantrekkingskracht, een verslavende werking, vooral voor mensen die weigeren als een mak schaap mee te marcheren in een overheidssysteem wat aan elkaar hangt van schijnheiligheid, onrechtvaardigheid en tegenstrijdige bullshit…
Wat doe je, wanneer jouw beste vriend en tevens gang-lid, jou nodig heeft, een beroep doet op jou omdat zijn leven in gevaar is?
Als je hem helpt, raakt je zojuist moeizaam opgestarte ”normale” leven opgefokt. Help je hem niet, dan word je verteerd door schuldgevoel; dat pleeg je praktisch heiligschennis. En zeg nou zelf, zolang jij deel uitmaakt van een stabiele groep, zullen je vijanden wel drie keer op hun wraakzuchtige bol krabben voor ze jou wat aandoen, wetende dat dit niet zonder gevolgen zal en kan blijven.
Maar wat als jij geen deel meer uitmaakt van die groep…?
Wraak verjaart niet. Niet op straat.

Begrijp me niet verkeerd, ik oordeel niet, maar zal nooit een geromantiseerd beeld van het straatleven neerzetten. Crip member Main C heeft mij diep geraakt, omdat ik zijn bijdrage aan de docu nog het best vond illustreren hoe dingen kunnen lopen in je leven.
Het is precies wat rapper Kempi in het faqfiles.nl interview antwoordde op de vraag of het straatleven niet te vaak wordt geromantiseerd: ‘Ik romantiseer de straat ook. Vooral als het goed gaat met me.’

Check hier de docu.
Aanrader: het boek crips.nl van Saul van Stapele over dezelfde organisatie.